GABINO

didto ako sa gamay nga balkon
nga nagdungaw sa karaan nga kalsada
nagbasa kabahin sa estorya ni Pinnochio

kalit nga misaka si Gabino nga anak
ni Manang Nene
gadala ug hait nga sundang ug
dayon ug takbas ni Jose nga anak
ni Manang Tasya

Tungod lagi kay hubog man kaayo
si Jose nga nahapla didto sa salog
ubos sa iyang katre nga kawayan
maayo gayod nga pagkapikas
sa iyang lawas

maayong pagkaputol ang iyang bukton

morag baboy nga gikarne ug gigutad
gutad sa sundang sa tumang kasuko
ni Gabino. Mibanaw ang dugo ug ako
nga nakakita gisigin sa kalisang.
Wala'y tingog nga migawas sa akong
baba. Nalup-og ako didto tapad sa
sofa nga nawiskan sa mipislit nga
dugo sa tiyan ni Jose nga anak ni
Manang Tasya.

Nagdilaab ang kalayo sa kasuko diha
sa mata ni Gabino. Pagkahuman
minaog kini gikan sa balay ni Manang
Tasya gibiyaan ang putol nga lawas
ni Jose, nga iyang ig-agaw ug tag-sa.
Gidala niya ang sapatos nga itom, nga dunay
lapok nga gigamit ni Jose sa iyang
pagpamayle gabii didto sa baryo
sa Galas, tapad sa among baryo
sa Olingan.

Ang rason nganong iyang gitikbas ang
iyang ig-agaw ug tagsa mao lamang kini:
gihulaman ang iyang sapatos ug wala
dayon giuli, mao nga wala nakadayon
ug pagpamayle si Gabino sa bayle
niadtong Miyerkoles sa baryo sa
Bandera diin ang iyang uyab nga
si Amelita mao ang gibaligya nga bulak.

Gamay pa lang ako niadto apan
misantop na sa akong hunahuna:

kanus-a ba nga ang dili pag-uli
sa sapatos mahimong silotan sa
kamatayon pinaagi sa hait nga sundang?

gilubong gayod dayon si Jose ug si
Gabino gipalarga lang usa sa layong
lugar sa Malaysia agi sa Tawi-tawi.

Tungod lagi kay mag-soon man
si Manang Tasya ug si Manang Nene
ug tungod kay nagsalig man lang si
Manang Tasya sa kadato ni Manang Nene
sa mga sinako nga bugas ug kinilo nga
bulad ug sa tinaro nga ginamos nga
iyang nadawat, walay kaso nga gipasaka
batok kang Gabino, nga iya ra usab nga
pag-umangkon.

Sa pipila katuig nalubong na ang maong
kahimoan ni Gabino sa kalimot.
Seguro sa iyang pagtoo hangtod karon,
sakto dagway siya
kay wala man gani siya siloti ug sa
akong tan-aw sa iyang pamayhon
wala man usab diha sa iyang mga
mata ang pagbasol ug kahingawa.

Silingan kami. Hadlok ako nga magsunod
sa iyang tunob, basin ug sa dili matuyo
malapokan nako ang iyang sapatos.
Kinsa ba ang gustong mahisama ni
anhing Jose nga sa dili pag-uli sa
sapatos ni Gabino, silotan dayon sa
usa ka ngilngig nga kamatayon.