ang dili malimtan ni mama

i

kay wala man niya ako kuyuga
sa paglubong kang manay takya
padulong sa dipolog
akong gipang-ibot ang iyang
mga paboritong
african daisies
didto sa iyang harden

pag-uli niya pagkahapon
patay na silang tanan
nangalayos sa kainit
sa mahal nga adlaw

ii

kay wala man niya ako giapil
sa picture taking sa iyang mga kauban
nga mga school teachers
didto sa Olingan Elementary School
akong gilabni ang iyang sayal
og dayon nako og karatil og
dagan didto sa likod sa eskwelahan

iii

kay iya man lagi akong paligoon og sayo
sa buntag didto sa banyo tapad sa atabay
sa ilalom sa punoan sa balimbing
ako misaka og mitago sa punoan sa
starapple nga gabok na kaayo ang
mga sanga

og busa tungod niini
dili gayod ako mahikalimtan ni mama francing

i

sa pagkamatay sa tanan niyang mga african daisies
nga iyang pinalit sa mahal nga presyo
og iyang giatimanan pag-ayo
iya akong gibunalan sa usa ka dako nga sanga sa
bayabas hangtod nahimo na kining
mga buhok sa abaca sa iyang kasuko
og ang akong mga ngabil na lang ang nabilin
nga walay labod

ii

og tungod sa iyang kaulaw sa iyang mga kauban
sa paglabni nako sa iyang sayal tungod lagi
kay gusto jud ko nga iyang sabakon samtang
magpicture taking sila sa katapusan sa tuig
sa pag-eskwela nga nakita gani ang iyang
puti nga paa og itom nga panty
iya akong gidakop pagkahuman sa picture taking
og iyang gihawiran ang akong mga bukton
og iyang gibunalan ang akong mga tiil
sa iyang silhig nga tukog sa lubi
nasamad ang akong mga pass
nasamdan sugod didto ang akong bata nga kasingkasing
"maldito ka gayong bataa ka! ambot og asa ka naliwat!"

iii

og tungod lagi kay kandingon man ako og mitago
sa habog nga sanga sa starapple nga kabok na kaayo
sa kalit nabali kini og nakit-an ako ni mama nga
nahulog sa maong kahoy og kalit akong nahagba
didto sa dapit sa sin nga gihimong labat ni papa
sa among kusina
natunong ang akong tuo nga tiil sa usa ka hait
og tayaon nga sin ug maayong pagkaabis sa
akong bitiis
daghan ang dugo nga miagas sa akong unod
og ako nakuyapan sa tumanga kalisang
"maldito ka gayong bataa ka! kandingon man god!
tan-awa nagabaan ka gayod sa imong inahan!"
wala na nako maklaro pa ang uban niyang gisulti
kay sa giingon ko nakuyapan na ako sa tumang kalisang

og busa

makita nimo ang dakong ulat sa akong bitiis
diri dapit sa akong tuo nga tiil nga morag bitin
og busa makita mo ang mga garas sa akong mga
bukton nga nangaulat na nga morag mga kigwa
nga napatik og wala na kalihok sa akong panit

ang dili nim0 makita mao ang ulat sa akong kasingkasing
ang mga ulat sa akong mga panumduman

apan bisan pa niining tanan
kay ako anak man nga sa giingon ni mama
maldito man gayod og angayan nga gigabaan

sa akong kadaghan nga natun-an
mga kasakit nga nalabyan
morag sa kadugay sa panahon
nagpasalamat lang gihapon ako nga kon og wala pa si mama
sayod ako nga dili gayod ako mamahimo karon nga ako ang ako

ako ang maldto nga bata kaniadto nga karon nahimo ra gayong tawo
nagmugna na og mga balak.