Giatay, ...wa man lang mawili!

sa akong pagbiya
dili ko gusto nga ikaw lang usa
diha
sa kilid sa pultahan
magpatulo
sa imong
mga luha

dili ko gusto nga
malimtan mo ang
paghilam-os
sa imong nawong
ug pagpanudlay
sa imong buhok


dili ko gusto maghibi
ka
sa akong pagbiya
unya

gusto ko nga
malipayon ka
sama sa
usa ka
bata nga magpaabot
unya sa pagbalik
sa iyang nanay
nga magbitbit
ug pan nga
monay

gusto ko nga aduna
ka untay
bisag gamayng
tugon

bisan na lang ug
panghangyo
kanako nga unta

mobalik ko
bisag usa na lang ka
minatay

mga nangasunog nga pulong

panahon na nga magtapad ta,
hilom ang atong mga kamot
duyog sa awiton unta sa
pag-abot sa kataposang oras
sa atong panagkuyog

miabot ang ting-init sa atong bintana
walay bagotbot
walay misupak

ang mga tuko sa kisame
walay kasuko sa mga
lamok nga
nagsinamok
sa gamayng kahayag

gipangayo ko kining higayona
giwakli ko ana ang akong naandang
gimbuhaton

nangayo ako kanimo
ug pasaylo
tupad sa tumang kahilom

palongon ta una ang
kahayag nga gisulayan
ug hatag sa
mga nangasunog tang
mga pulong

kaminyoon

nagsugdan nato kini pinaagi sa
pagdagkot ug kandila

apan dili lamang kahayag ang atong
gipangita

gidagkutan ta sa kandila ang
mga sulat

ang mga sagbot kuyog niini
aron makamugna nato ang usa ka

dilaab sa usa ka sunog
kay diha sa sunog makita nato

ang kamatooran sa usa ka kalayo
wala kita managan

wala sad tay katagoan
misungsong ta sa kalayo

hadlok silang tanan nga kita
mapaso ug maugdaw

wala
ania kita sa kalayo nabuhi

mibaga apan wala
masunog

napaso man gani apan
dakong buhi

ug sa gihapon nag-ihap
kita sa atong mga ulat

dayon natog lakaw
padulong sa laing wanaw

makakaplag

sayod ako
ning akong
pagkawala

dili mahimong
ako ang mangita
kanako

sayod ako kon
asa nako pangitaon
ang akong kaugalingon

mao kana ang
lugar nga akong tagoanan
nga sa kadugay
sa panahon
di gyod nimo
mahibagan

sayod ako ning akong
pagkasaag
gipangandaman ko kini
giatiman
gikahinaman pag-ayo


mao kini ang akong
gipangita
ang akong pagkasaag
sa pipila ka
hugna

nindot dinhi
bag-o ang tanan
ang mga talan-awon
karon ko lang
hinuglogon

wala'y hawan nga dalan
labong ang kasagbotan
ihalas ang mga adlaw
wala pay ngalan
ang kinaiyahan

mao kini ang akong mga
adlaw
nga wala ako
sa imong
mga laraw

sa dili madugay
ning akong pagkasaag
kinsa bay masayod
nga ako
makakaplag?

lala

sa paggaray ko
ning mga
pulong

milantaw lang
ako
sa akong naandan
sa akong
agianan

gipakaon ko
ang
dupong diri
kanako

karon
pagpalayo
na kanako

lala kining
akong
sikma

gakalayo kining
akong
ibuga sa
bugnaw
ug gauga tang
kalibotan

balakero

sa usa lang
ka silaba
tukuron
mo ang
lawod sa
dagat

lalom
kaayo

sa usa lang ka
ginhawa
buhion mo ang
patay

mobakod siya
sa usa ka
pahiyom

pagkaanindot
pagkalamian
gayod.

paaron-aron

tan-awa kining atong hulagway
sa didto ta's Kuching nagpalagaylay
haskang dug-uta morag sumang
haskang pilita didto's Jagna

kitang duha siging likitlikit
morag bagtok siging kitkit

kong tinud-on, sus sabadiha
paaron-aron ka baya!

gugmang mini

gusto nimong ipasalig
nga unta ang tanan bahin kanato
nahitabo ug mahitabo tungod
sa gugma lamang

apan sayod akong dakong
binotbot kana

sayran ta ka

di ka mohatag ug ipalit ug pirit
di ka mangambat kon duna bay bugas
o kagasgas sa kusinang balas
walay sabon para sa mga bulingon
wala say asin alang sa mga pamasin
walay asukar ang imong pagarpar
walay suka ang imong sungka
way mibuswak ang imong mga buwak


kay matod mo unsa bagoy labot sa gugma
nianang mga butanga?

ah basin ug mini ang imong kwarta
apil na ang imong gugma

diha sa pagbudlay-pangitag kalipay kanunay

sa matag karon ug
unya

sa pamasin diha sa
mga usahay

maayo 'gurong
mopahulay una
usahay
diha sa usa ka
pagtalidhay

o kaha ba sa
pagtinalikdanay
daklit dyutay

ning atong
pagbunlaybudlay kanunay
sa pagpangitag
kalipay

har·um-scar·um

mitungtong
sa pangpang

mipatihulog
dayon sa
hangin paingon
sa dagko
kaayong bato
sa tiilan sa
dakong bukid

ang maong
langgam

gamayng isda sa dako kaayong aquarium

pagkadako gayod sa gamay kaayong isda sud diha
sa gamay kaayong
aquarium,

pagkagamay kaayo sa dako kaayong isda diha
sa dako kaayong aquarium

sa dihang gitambog kini
sa dako kaayong lawod nga naghilomhilom
diha sa lapad kaayong dagat

ang akong amigong naghunahuna nga siya si Narcissus

akong gikoreksyonan ang insik nga upaw
sa iyang dila nga yungit

"dili na narcism,
narcissism na
kay gikan na sa root word nga Narcissus"

apil si insik sa mga
mipilit sa salamin
sa usa ka
tin-aw
sa usa ka gamay kaayong lam-aw
diin ang isda gikuhaan ug
katungod sa
pagkisaw

usa siya sa mga
nabihag sa kaanyag sa iyang
kaugalingon
gisuyop siya sa
iyang nawong

gilitok na usab niya ang
maong pulong

"Nar-cis-sism"

mora bag karon pa niya nailaila ang
iyang kaugalingon

(sa iyang pagpunay ug haploy sa iyang
lapoy nga tumoy
nga wala pa intawon katilaw ug
syomoy)

sa iyang paglikaylikay sa usa ka pagpakiglambigit
nga unta mopaingon sa usa ka panag-uyab
panaghapwag o
unta sa usa ka malipayong kaminyoon
sa usa ka tul-id nga
direksyon)

"dili para nako kanang mga butanga"

"ayaw kog pangutan-a
kay sayod ka kung kinsa
ako ug unsa ako,
kinahanglan ko pa ba kanang
ilitok kanimo?"

mao kana ang iyang mga linya
sa kinabuhi
tuis, balikog,
apan siya mismo ang nakahibalo kon
unsa ang tinood
ug unsaon ba kini niya
pagpatunong sa umaabot nga mga katuigan
sa pagpasebo
diha sa usa ka ganghaan
ug paglusot
sa kataposan

sa panahong siya
na lang usa
kon mag-edad na siyag otsyenta
diha sa lawak
nga iyang giwiliklikan sa iyang
mga agua de (bendeta?)
sa mga nanapot nga mga
espesong buling
sa gatas-gatas nga mga
mata sa tiki
o kaha
kagid

sa mga patayng baki
nga nakalabira diha sa
ilalom sa iyang katre
sa mga kagang

nga nakasulod didto
sa butanganang sa iyang
mga bulingon nga medyas ug
brief

unya di na
kamaong mogawas

nangalangkat ang
mga kuyamoy
naabri ang balayan
nakaging ang
mga hasang

sa mga tabitabi nga iyang nahagdaw
nga iyang gihatod kanamo
apil ang usa ka pahimangno nga
unta ato lang kadto
ug dili na angay pang mahibaw-an sa uban

ang lawak nga gitak-om ang baba sa pultahan
nga gipilo ug gihapnig ang mga dila sa mga habol
ang mga bintanang wa kamamilok
tagad
sa dihang gibunalbunalan, ug gituoktuok niya ang kaugalingong
kaulag

wa kausbong
kay natikalbong

ang biga ni B.

Taman lang intawon sa
internitan ang biga ni B.

Humag download ug lantaw
sa iyang paboritong
pornographic site

Dayong palit ug adidas
nga isawsaw sa halang kaayong
suka nga gipidyatan sa
pulahong
siling bisaya

iparis sa duha ka puso
ug usa ka bugnaw kaayong
coke

dayog panira sa iyang kwarto
himas sa iyang dughan
ug pus-on

unya pagkahuman
makatulog dayon

sa usa ka yano nga panihapon

ang tanan sama sa imong kasagarang makita
matapos

ang tubig sa baso sa pipila ka adlaw mawala
dili ka matingala

ug sama sa pagtapos sa pagligid sa usa ka bola nga
lambo

o hikot makita mo ang hinungdan sa usa ka sudlanan
sa usa ka sanga

ang mga kabalaka mga usik nga momho lamang
nga bisan ang mga iro mag-ilog sa pagtukob sa matag

lugas nga unta ipanghatag na lamang sa nauga nga
yuta

nasayod ka ba nga ang mga katawa sa mga bata mobalik
sa makadaghan sa atong gigikanan?

kinsang sinelas ang naputol sa kusog nga dagan? ang imo
ba kadto?

kinsang utong ang nahurot sa mga shatong? ato ba kadto?
kinsang balaybalay ang giuyog ug kinsang mga lata ang

nangatumba? ang ato kadto, apan kanus-a lang ba kita
nagmahay niini? gihandom ta kini sama sa usa ka larawan

nga mialim sa mga samdan tang kasingkasing nga mihilot
sa mga piang tang kumingking

sama usab kini sa atong gitawag nga tininood nga pagpakabuhi
wala kini kalainan sa dula-dula sa dakpanay sa mga bata pa kita

wala na ang kabalaka ug kahadlok kay sayod kita nga pag-abot
sa takna nga kita tawagon ni nanay ug tatay mag-alirong kita

sa lamesa nga atong talad-kan-anan ug didto hiusahon kita sa
usa ka gamayng lampara sa usa ka yano nga panihapon.

walay manirado walay mangabri

karon nga nakita mo na ang tanang
makita
nga nabati mo na ang tanang mahatag nilang pagbati

karon nga nakaplagan mo na ang mga nawala
natilawan ang ilang natilawan

unsa pa man ang sunod nga angayng mahitabo?

mananap, tawo, diyos?

kalibotan, langit, tawo?

abog, unod, bukog, ispiritu?

motoo ka ba kanako nga ikaw paingon ngadto sa imong dili pa gayod matoohan?

ang mga ang-ang dili magpabilin nga mga ang-ang
sama sa naandan, moabot ka sa usa ka pultahan ug imo kining ablihan
aron mosulod ka sa usa ka lawak arong moabot ka na usab sa usa ka bintana

aron makita mo ang gihanyag sa mga bintana
kadtong dili na maabot sa imong mga mata
kadtong dili na mahikap sa imong mga kamot
kadtong dili na malitok sa imong mga ngabil
kadtong dili na matugkad sa imong hunahuna

dili ka makaingon nga karon dinhi na lamang ako kutob
ug busa ipangumusta mo na lamang ako kanila

dili ka dinhi kutob kay sama kanako kining atong mga kamot ug tiil
kining atong mga panglantaw
mao lamang kini ang mga sinugdanan
sa lain na usab nga ang-ang sa lain na usab nga pultahan
sa lain na usab nga lawak
sa lain na usab nga mga talan-awon nga ihanyag kanato sa mga bintana

walay manirado, walay mangabri.

ang mga makabungkag sa talan-awon

nagpauyon-uyon ang huyang nga punoan sa
amor seco sa hangin

dili nimo makita ang kanindot niini
sa duol

kon mosaka ka sa punoan sa manga
ug molingkod ug tarong dayog lantaw sa ubos

kon mabati mo na ang tayhop sa hangin sa imong buhok
makita mo

ang gitagoang kamatooran niini
mas maaninag mo kini diha sa kalay-on

kay ang kadul-on maoy hinungdan sa pagkabungkag
sa maong talan-awon

tulo ka katingad-ang pulong

kon akong litokon ang pulong nga Ugma
ang unang silaba gitag-iya na sa Kagahapon


kon akong litokon ang pulong nga Kahilom
giguba ko kini

kon akong litokon ang pulong nga Wala
Gipahawiran nako ang wa mahawiri sukad.

Three Oddest Words

When I pronounce the word Future,
the first syllable already belongs to the past.

When I pronounce the word Silence,
I destroy it.

When I pronounce the word Nothing,
I make something no nonbeing can hold.

Wislawa Szymborska

kabahin sa matag-adlaw nga kahaw-ang

 

ang tanan nga dili unta angay nga mahitabo
sama sa pag-abot sa sayong kagabhion
dili na angay pang litokon

sa makadaghan ako lamang kining gilantaw
hangtod nga kini napapas

sa matag tipak kangitngit gipiyong ko ang akong mga mata
andam sa pagtagbo sa pag-abot sa pagpilok sa  dyutayng kahayag

ang matag kahayag gihimo ko kining usa ka buluhaton
gani
gipadaghan pa nako ang mga angayang buhaton
gipabug-atan, gipalapdan
gipilopilo, gilikitlikit
sama sa mga habol, sa mga gipamutang sa mga bakat
ug bukag
sa mga dahon sa buyo
sa mga tabako ug budbod
aron lang unta dili nako mabati ang mga nagkamang nga kahaw-ang sa
molabay nga mga oras
sa akong mga panit
sa abaga
ug sa akong mga tudlo

apan ang kahaw-ang madinumtanon
wala ako kalimti niini
kanunay niya akong gisunod-sunod
bisan asa akong dapita

gipadpad ako sa hangin didto sa habagatan
nag-atang na kini kanako
sa mga kakahoyan nga gilangkatan sa ilang
mga dahon
nga gibalian sa ilang mga sanga

mitago ako sa mga panganod
apan ang kahaw-ang nagpaabot na kanako
didto isip usa ka dako kaayong dag-om
nga andam ng nga mopabati kanako kon unsa
kakusog ang ulan
kon unsa kini ka bugnaw
kon unsa kini kasakit
sa matag lusok nga iyang ituslok
sa dughan sa bukid ug dagat

mipatihulog ako sa dakong lawod sa dagat
mitiglom sa salog nga balason, batoon  ug mamingaw
apan ang kahaw-ang
nahimong usa ka ngiob
nga nahimong balayan sa akong
tinagoang paghandom

usahay gusto kong tugkaron ang tanan
ilailahon ang akong kaugalingon
kutkuton ang akong kagikan
kon kinsa ba ang akong mga katigulangan
kon kinsa ba gayod ako
ning panghitabo sa akong kalibonan nga kalibotan

nakapangutana ko, namasin
ako? dili ba kaha ako ang kahaw-ang mismo?
ang akong ginikanan? dili ba sila ang magtiayon usab sa kahaw-ang kaniadto?
ang akong Bathala? dili ba usab siya ang
Bathala sa Kahaw-ang?

kon maglinti man
o maglinog
ug kon ako ig-on ug ako moliki
ug masunog
kon ako tunlon sa yuta
ug iluwa

nganong dili ko ba kini
dawaton sa maayong pahigayon?

kay unsa ba usa'y pu's sa kinabuhi
sa matag adlaw
kon ang tanang moabot mao lamang ang
mga kagupa sa kahaw-ang
nga kon imong tutukan
walay mga mata
walay mga baba
ug wala usay mga dunggan.

ang akong kahadlok

 

sayod ka nga dili ako
makadili sa pag-abot sa
mga sugilanon sa
kasakit

isulat ko gayod kini
sa matag buntag

kon dili ko kini isulat
sayod ka ba kon unsa ang
mahitabo kanako?

kon wala ka masayod niini
nan
sultihan ko ikaw kon unsa
puhon
ang mahitabo kanato

ayaw pagpalabi nianang imong
kahilom
dili ko usab gusto nga kana
akong tugkaron

nahadlok ako sa umaabot
ang kisaw niini
baya makapanglibawot

ang akong bag-ong nakat-onan

 
sa dugay nakong binasa
nawa ang akong nahibaw-an
naghuot ang akong dughan
nangawala ang akong tamdan

sud sa lawak tibuok adlaw
nangataw ang mga mamaw

ang pangatarungan
nagapos
gisap-ungan ang baba
ug busa nangaamang

ug bisan unsaon niini
ug shagit
walay mogawas nga
pulong
busa wala gayoy
makadungog
sa mga hagong

nagsipok ang utok
unya giabrihan ang bintana
kay ang mga tiil
nagpanikad nga nga moambak
bisan sa usa
ka supak

lalom diay ang utlanan
sa kaalam
habog usab kini
mas habog pa sa kinatas-ang
kangitngit sa atong
kagabhion


ang ginhawa nagpalawod
nagpalalom
nahingawa nganong natuis
na man
ang tinood nga
pagpakabuhi

mas maayo man hinoon kadtong
batang gamay
nga sa pagmata
nagdala ug pangihi sa kilid
sa pultahan
mora bag dako na ang kalipay
sa paglantaw sa ihi
nga midahili sa  mga ang-ang
sa ilang
hagdanan

yano lang
kon unta naglingkod ka lang sa
usa ka bato sa silong sa
kwitis
unya gitak-om mo ang imong
baba
sa nindot mong mga nakita

ang pispis diha sa iyang unang
paglupad
ug sa usa ka sanga naglantaw ang
iyang inahan

andam nga moaalalay
kon kini
mahulog

o diha ba sa gumamela nga mao
pa gyoy pagbuswak
aron iyang ipadayag ang iyang mga  bulok nga
gihatag kaniya
sa usa ka adlaw

id, ego, superego

 
tulo ka nilalang ang
nag-ergo
sud sa lawas

ang naa sa tunga
kanunay nga anaa
nagpailob

ang daplin nga dapit
sa wala
 haskang
dangaga
isog
pataka ug liko
siging kadagma
apan sigig bangon
dayon sigig
katawa

sa laing bahin
adunay laing nagsigig
dalag panukdanan
ug dakong timbangan
ug panghadlok ug bunal
ugmga punyal
unya sa tumang kahadlok
mitoo ka
motoo ka pa

apan kon dili ka na mahadlok
kay lagi napul-an na
unya di ka na motoo
kay lagi
nasamdan na unya
natig-a
na ang kasingkasing
ug gikubalan na
ang imong
mga lapa-lapa

puyukon dayon kag
ganghaan sa
langit diin ang mga santos
nga nagsuot sa mga puting
panganod ug mga serapim ug
cherubim nga nagpunay ug
awit
dinha sa ilang langit

 pasaligan ka
nga
nagpaabot kuno
silang tanan kanimo
sa imong balaanong
pagkayab

sa dihang nawala na ang naandang tinagoan

 

ang naandan nga tinagoang
pagilok
ania
 dili na makakitik kanako bisan kapila pa nako
kini hikapon
bisan ug ako pa kining tutukan sa tibuok
gabii

tab-ang na ang naandan nga kape
sa tasang karaan
bulingon nga ang naandang mantil sa lamesa
giabog na ang gabitay nga kurtina
ug ang bintana
mas maayog sirad-an na lang sa tibuok adlaw
hangtod na sa gabii
hangtod sa kamatayon

ang akong dila wala nay mabati sa kanunayng pagtilaw sa
naandan nga kanhiayng lamian
puthaw na ang akong kasingkasing
ug tugas na ang akong hunahuna

ning hitaboa
dili na ako kaikyas
wala na akoy adtoan
wala na ako'y
katagoan

busa atubangon ko na ang akong kaugalingon
ug andam na ako
sa usa ka
pamahala.

ang unod, ang himbis ug ang bukog sa akong tilaok

daghan unta ako ug isulti
apan adunay bukog ang akong tilaok

ang akong bout isulti kon mogawas kini
dili na mao
kon ako na kining litokon kanimo
kalit kining
mayabag

imbis unod ang mogawas
pagkadaghan ba hinoon sa mga himbis

ikaw nga nakakita niini
wala na mitoo kanako

ang imong nadungog hinimbisan na man god
unya ang unod maayong pagkapodpod.

sa saktong takna

 

lisod kang biyaan

inig tikang nako palayo kanimo
adunay makulang kanako

pati gani ang akong anino
nalisang

ang akong panglantaw nanipis
unya mga balod nga luha

mibanlas kanako
sa baybayon sa kahaw-ang

apan bisan pa niini
moabot lang gihapon ang

takna ang hinog nga higayon
nga ako mobiya kanimo

bisan pa ug mahimo akong
hangin

bisan pa ug ang tanan kanako
matunaw

hangtod nga ang imong madungog
mao na lamang ang

hagawhaw sa usa ka agipo
sa nasunog kong kalag

ug ang imong makita mao na
lamang ang aso


nga midali ug lutaw
paingon sa ngitngit nga wanang

sa usa ka bata

kon makakita na gani ko ug
bata, ambot

mokalit man lang ug tambol kining
akong dughan

 

moabot ang kahadlok nga unya sa
akong katigulang

walay bata nga modawat sa akong
gakurog nga kamot

sa akong tuhod nga buak ang
bagolbagol

ang wala nako makita mao ang
kaanindot ug kaamo sa maong bata

ang iyang pahiyom nga unta
mobayaw kanako

paingon sa ikapitong langit
ang iyang tingog nga moawit sa

akong dunggan nga maoy
maghatag kanako ug usa ka pungpong

nga rosas sa akong
lubnganan.

ardent spring. camiguin island

 

giunlod ko ang hubo kong lawas
sa init mong lawas

gihumol ko ang akong mga pagbati
sa gatubod mong kainit

pagkaanindot ning kagabhion
nga gihunihan sa awit sa itom nga
kalanggaman

bugnaw ang awit sa imong mga bungtod
didto sa tiilan sa lima ka mga bulkan

gianinaw ko ang mga kadahonan
ning tungatunga sa imong lasang

nabanhaw ang kaabtik sa akong
kasingkasing
gibalikan kog lantaw ang mga patayng
sanga

sa atong kagahapon.