kay unsa ba ang literatura sa atong kinabuhi?

maoy imong
ingon daghang wala makasabot
kon unsa ang literatura
sa atong kinabuhi

nangutana ko
ang imong tubag daghang wa kasabot
kay daghang wa mobasa

pasabta ko 
bisag wala ako mobasa
unsa ba ang literatura sa akong kinabuhi?

salog ba kini o atop?
kabo ba kini o banga?
tsinelas ba kini o tiil?
kuryom kuryom?

sapot ba kini o dughan?
usa ka kini ka lawak o
dalan?

pasabta ko palihog

daghang katarungan ako
sa akong pagsulat
apan lahi usab ang katarungan
sa nagbasa

ang literatura duha
anaa ang nagsulat
anaa ang nagbasa

anaa ang napatik sa bato
anaa ang gisulat sa tubig

nganong sa tubig man
nganong usahay wala man diha sa bato?

adunay gisulat aron itago lamang
adunay gisulat aron atong isabwag
aron unta mahalin

wala kita nagsulat aron mabulahan
aron maadunahan
lahi ra gayod kana kaayo dili kana
makapalahutay kanato

sa akong kabahin morag nagsulat
ako aron manambal sa 
akong mga samad
naghandom sa gihapon nga unta
ako maayo ning
akong balatian

dili kini kabahin sa cancer o
sa kalibanga
kabahin kini sa atong mga gibati
nga kahibulos
walay suka walay igit 
walay dugo apan anaa ang mga
ulat
nga sa gihapon bisag bukikion 
pag-usab nagpabilin nga dili gayod
makita o mahikap

anaa ang kasakit
wala kaayo ang kalipay
talithi lamang kon itandi sa
dakong baha
diin daghan ang patay


unsa ba god ang literatura sa
akong kinabuhi

doktor, apan usahay
makaingon ka nga basin og
peke kining mananambal

wala man god maayo ang
katilingban og bisan sa akong
kaugalingon na lang

nganong gasakit pa man gihapon
ang akong dughan?
nganong takigan pa man ako
pagkahapon?
nganong anaa pa man ang
sip-on nga dili mogawas
sa akong baga?

hangtod karon
anaa pa gihapon ang akong
mga pagduda
ang akong mga kahadlok
ang akong mga kahiubos

mangingilad nga mananambal
nakita nako ang ulod nga iyang
gikuha sa iyang bulsa
unya iyang giugom sa iyang
baba
dayon niyag tutho sa akong
tiyan
og ingon: mao kini ang hinungdan
sa imong sakit
ako kining patyon
lantawa ako kining pidyaton
sa akong tiil
gikan karon maayo kana
bangon, lakat, dagan,
kaligo didto sa sapa
aron mawala na ang imong
kainit
inom sa init nga sabaw sa
manok bisaya
aron mawala na ang imong
gitagoang subaw.

pasalamat

dili nako malimtan ang
iyang nabuhat kanako
siya nga unta magmahal
kanako iya akong giwahing
kay iya mang gipili ang
walay labot kaniya

abi ko ug mas lawot ang
dugo kaysa tubig
diha ako nasayop kaniya

sa dihang gipapili na siya
kita ang iyang giwakli
hagbay ko ra kining gihipos
sa akong kaugalingon gani
mao man kini ang nag-aghat
aron ako maningkamot nga
dili na gayod makabalik ug
mopasilong sa iyang panimalay

wala ako magbasol
kay kon nagpabilin ako sa
akong kapungot
basin napatay ko na siya

niadtong nibiya na ako
gibilin ko ang mga luha
sa iyang tugkaran
misaad ako nga kon
mobalik ako 
ako usa na ka dakong
tawo 
ako usa na ka inilang
tawo 
ako usa na ka adunahan
ako usa na ka dili
madaog-daog
ako usa na ka tawo nga
kon moabot magkabuang
sila kon asa ako palingkoron
kon unsa ang angayan nga
isukad kanako
magkabuang sila ug
pangutana kon nauyonan
ko ba ang ilang gidalit
kanako

karon nahitabo na kana
apan wala kanako ang
pagpanudya
wala na kanako ang
pagdumot
hagbay ko ra silang
gipasaylo
gani nagpasalamat man
ako kay ug wala pa
kadtong mga panghitaboa
seguro walay nahitabo
sa akong kinabuhi
seguro nagpabilin akong
tulog
nagpasagad
tapulan
kontento lamang kon
unsa ang naa diha

sayod ka nga sa ilang lubnganan
miduaw ako
midagkot ako ug mga kandila
mihalad ako sa mga buwak
nga puti
gipangadyian ko ang ilang
mga kalag
unya sa akong pagbiya didto
nanamilit ako sa usa ka
pahiyom
gilubong ko ang akong mga
kasuko og kahiubos
gani ang akong kataposang
pulong mao man
gihapon ang pasalamat.

sulat ni dodong alang kang inday

nagsulat ako kanimo
tungod kay wala na ako malipay
gisulat ko kini sa papel nga ako unyang
gitago aron dili mo kini mabasa
dili ikaw ang akong gipahibalo niini

gisulat ko kini aron dili ko kini malimtan
ang tanan nakong kasakit
mga kahiubos mga kapungot nga ania nagsagolsagol sud sa akong dughan
akong gipatik sa bato
aron bisan kanus-a dili ka na gayod kini
malimtan

dili sa ingon nga gusto nakong pasakitan ang
akong kaugalingon
sa dugay nga panahon o sa hangtod hangtod
dili ako buang

pahimangno lamang kini sa akong kaugalingon
lakip na kadtong uban nga anaa sa akong kahimtang
dili diay angayan nga atong ipamugos ang
atong kaugalingon sa ubang tawo
kon dili sila ganahan kanato
nganong makig-uban pa man kita kanila
puros lamang pasakit ang ilang gihatag kanato
dili maayong kita magpaitoy-itoy lamang
tagaan ta og dignidad ang atong kaugalingon
diha sa pagbiya kanila
ug ato silang pasagdan sa ila usab nga
kaugalingong kalipay

natawo man god kita inday nga gawasnon
ug diha sa maong kagawasan
pahinungtan ta gayod kon unsa ang makalipay
usab kanato

mga mangtas sila, mga demonyo
mga sungayan, mga ikogan
busa kita nga nagpakatarong angayan
lang nga sila biyaan

mobarog kita sa atong kaugalingon
mangita kita sa atong mga kaayohan
dili kita magpadaogdaog kanila
gitagaan kitag kaugalingong kahayag
ni Bathala aron kita moiwag sa atong
gipili nga dalan

hagbay ra akong mibiya diha
ug wala akoy laraw pa nga mobalik
ania ako diri
hari sa akong kaugalingong gamayng luna
ako ang magbuot
ako ang malipay
ang akong mga oras alang lang kanako
ang akong ugma 
madasigon

kon naghandom ka pa nga ako mobalik
palihog kalimti kana
kining akong gisulat akong pil-on hangtod
nga kini dili mo na makita ug dili mo gayod
kini mabasa

sa ginaingon ko na sa una
gisulat ko kini alang kanako kay
moabot ang higayon nga malimtan ko na ang
ilang gibuhat kanako
unya kon nagpataka na usab ako sa akong kaugalingon
ako na usab kining kuhaon
bukharon, basahon pag-usab
aron ako na gayong tarongon ang
ang akong kinabuhi.