ang mipatay sa iyang mga balak

ang blackout.
ang kagahi sa ulo.
ang nasiak nga liog.
ang buko-buko nga
nagngut-ngot.

ang sulbad,
gamay lang nga tukhang
sa iyang
taas nga suwang.

panampiling
sa kilid sa bintana
usa ka kahaponon
diin ang mga
abog
nagtsunami.

ang sanglitanan sa usa ka iro nga itom nga nagduda nga siya dili gikan sa mga iro

nakaamgo ang iro
nga itom nga siya dili gikan sa
mga iro,

nasigpatan niya ang iyang
tiil sa walang dapit
nga kini morag kapay
sa usa ka siwil

gihandom lang gihapon niya
ang suba
bisan og layo na siya didto
madungog lang gihapon niya
ang taghoy sa
sapa

wala kaantos
miambak siya sa tubig
sa ilang atabay

milangoy, miadto sa ilalom
nabati niya ang iyang
hasang
misuyop og tubig
mipagawas og tubig
miginhawa siya

og wala na gayod
mitunga

bisag sambon

bisan baya og sambon
tungod sa kahubgon
malipayon lang gihapon ang
mga tudlo
nga nangitag lusok sa nangka
diha sa
balay ni bilay nga guba

bantay mong mga balaka mo

karon nga duna nay putos ang akong liog
og tukhang ang akong suwang
bantay mong mga balaka mo

sulaton ko na kamo.
ania...

kabahin anang kuan

maoy ingon ni kuan nga si kuan
gikuan ni kuan,
nakuan jud si kuan
kay wa ka kakuan
apan si kuan nga nakakuan
mikuan, nagpakuan,
mao nga si kuan nga unta nagkuan
mikuan na lang
nga dili na lang kuanon ang kuan
kay basin og makakuan

kon unta gikuan na lang ang kuan
wala untay kuan.

dula-dula lang
sa gagmay pa kitang mga bata

dula-dula lang gihapon
sa dihang naabtan na kitag panimuot

dula-dula lang gihapon
diha sa katiguwangon

dula-dula lang ang kalibotan
sa mata sa usa ka bata

sa nagpakabata og sa mga
dili ganahang matigulang

kinsa ba ang ganahang magmug-ot
diha niining mga kaligotgot?

upat na ka tudlo

upat na ka tudlo
ang kinahanglan
aron lang
makab-ot nato
ang gipangita
nga kalinaw

sa hunahuna sa
bata
gahi usab kaayog
mga ulo
kitang mga
hingkod

ang kalibog sa moklo

i

ang isda pis
ang kalinaw pis lang gihapon?

ang brid pan
ang tulay brid lang gihapon?

ii

apan kini ang wa kalibgi
ang armalite man bililhon pas asawa

ang garbo
mas labaw pas 57 ka tawo

ang humba gidili
apan dili ang kidnap og ismagol

iii

dili malinaw ang mindanaw
hangtod nga
musurender ang
militar

iv

mas nindot ang lipot
kay sa sport

v

motabang pagpadaghan sa
kwarta
kadali ra ana

vi

di mosalig sa kristiyano
kay mangilog og yuta

ang tsinelas sa pultahan
kristiyano ang kawatan

vii

kon mamatay nganong pahigdaon?
nganong dili patindogon?

viii

limpyado relihiyoso
di gani katulon og laway

maong nanimaho ang sinehan
kay siging pangluwa sa unahan

ix

di na igkasabot
mamatay na lang ang mag-ugot

x

si Pershing na lang kaha?
mas nindot baya.

wa mahigugma

wa mahigugma

gihagkan ko niya
mibawos sad ko
gihalog ko niya
mihalog sab ko
sa kagilok
mi-fly-away ang
akong buhok
gisuyop niya akong
laway
misuyop sab ko
dayon namog
tunlanay
nagawsan ko
dungan mi
na-flat-tire ming duha
didto sa kama

wa ko kahimo og balak
para niya

ang among silingan nga maldita

ang among silingan nga maldita

kining sabat sabat sa patay,
nakit-an na noon nako ang among maldita nga silingan,
kulungon og buhok, taas, nga sahay matabonan ang usa niya ka mata

namaypay, misiplat nako, mikihat sab ko,
gisirad-an ang paypay, mipahiyom, og dayon mimug-ot
gibalhin nako ang akong lantaw
sa unahan,
namaypay og paspas nga morag gigil-asan
sa kagabhion,
samtang nagsugod na og novena,
misimag ang iyang mata,
morag suko, gisirad-an ang paypay, mipahiyom,
migawas sa balay

wa ko matawo gahapon,
mipasumangil kong kaihion
kabalo kog
unsay sunod buhaton.

o lagi

wa na ko mosunod kanimo
mas ganahan ra ko dinhi

oo, kalipay ka
apan dili ko para nimo

diri lang ko
sa kasub-anan apan

dinhi
tawo ko

mamahimong ulod
ugaling
apan naghandom gihapon
sa ugma
nga pak-an

kagabii

kagabii

wala ka man seguro nasayod
nga sa dihang imong
gisulod ang lawak sa
akong kasingkasing
wala na ang gugma didto
apan aron lang
dili matay-og ang atong gisabutan
sa atubangan
sa altar sa Kinabuhi
og sa daghang mga santos
gipaningkamotan nako
nga matago ang
kamatooran,

sa dihang misulod ka na
giablihan ko ang bintana
giwakli ko ang itom nga kurtina
gipasulod nako ang duha ka
tamsi
ang duha ka salampati
gipasulod nako ang hangin
aron lang dili nimo
mabati ang kahaw-ang
miawit ang mga langgam

og tuod man
nalipay ka diha sa akong
paghawid sa imong mga bukton
diha sa pagyukbo nako
sa imong dughan

gipaak nako ang akong
mga wait
nga wala mahadlok
kuyog sa dila
nga unta mosulti na sila
sa matood

ang akong katalawan
mao ang magpalig-on kanimo

pagpangita sa kulang

pagpangita sa kulang

hangtod karon
wala pa makita ang kulang

kabalo ko
kon unsay kulang

nangita ko ani
kanang sibo sa akong

kakulangon
kanang makakompleto unta kanako

kabalo ko kon unsa
asa og kanus-a

kabalo sab ko
nga dili mahimo

dili angayan
dili ako.

oo, naputol na ang kahoy

oo, naputol na ang kahoy

kabahin sa sugilanon sa kahoy
og sa bata
kadtong imong nakita sa
video
o dili ba kaha kadtong imong
nadungog
nga gibasa ni shel,

oo,naputol na ang kahoy
siya ang gaputol

dili ako kadtong bata
labi na nga dili ako kadtong tigulang
nga gusto na nga
mopahulay

ako kadtong kahoy
nga iyang giputol
ang kahoy nga iyang gilingkoran
ako kadtong
mihatag

dili ako kadtong nagsigig pangayo
nga walay puangod

pagpangita sa Ginoo

pagpangita sa Ginoo

nasuko na ang akong mga katigwangan
nangyam-id ang mga kaparian
mikatawa ang gamay nga bata
nabalaka ang akong mga igsoon
kon ngano nga sa akong pangidaron karon
nga kwarentay nuwebe
wala pa gihapon nako mahikaplagi ang
Ginoo.

nagsulti lang ako sa tinood
gipangita ko pa ang akong dalan paingon kaniya
wala ako motoo sa dalan nga gihimo na nilang daan

anaa diha ang pagpakasayon
pagkalapad, pagkataas, pagkalimpyo, pagkahapsay

nagduda ko
kay miingon ang ginoo
nga daghan ang molakaw paingon didto
nga mahasulod sa pultahan sa impyerno.

si tenido

si tenido

limpyo ang iyang alingagngag
walay misupak
sinaw kaayo ang iyang mga ngipon
walay daot
kay kuno sa gagmay pa sila
wala'y usa ka dako ang
iyang inahan
aron ipalit og dulce

nagpa-prophylaxis
ang retired nga maestro
og high school sa australia
nga gibiyaan og asawa

ang iya kunong dila
daghang gamit
dili lang pagtilaw sa
sinugbang baboy

wala siya magool
sa dihang iyang gihatod ang iyang
asawang australiana
sa airport

nanghambog pa
nga siya at last
gawasnon na!

nabungol ang Ginoo

nabungol ang Ginoo

ang iyang gipangadye sa matag gabii
disir siya matulog mao nga unta
kuhaon na siya
sa Ginoo, kay sa iyang lantaw sa iyang
kaugalingon
wala na siya'y pulos
mora siyag kutsara sa kusina
sa mga tawong
ganahan magkinamot

apan nabungol na ang ginoo
naglagot siya ngano nga pagkaugma
nakamata siya
nga buhi pa, nga lig-on pa gihapon ang
iyang lawas
naglibog siya ngano nga
makahinumdom pa gihapon siya
sa tanang panghitabo

nganong ang Ginoo, kon gusto ka nang mamatay
saad saaran ka man hinoog
kalipay

naglingkod siya sa daplin sa ilang hagdanan
atubangan sa karsada
daghang milabay
wala na niya mailhi apan silang tanan
nakaila kaniya

"lahi kining tawhana, gustong mamatay
apan nganong dili na man lang kini
siya maghikog?"

nganong pakasad-on pa man niya ang
Ginoo
natong tanan?

kon unsa ka

kon unsa ka

kon unsa ka, wala ka nay mahimo niana,
kon ang imong ilong morag palwa
hinoon, pwedeng mausob
niaanang retoke
o injection sa botox,
dunay mga butang nga dili na mausob
kay dili angayan nga usbon
sama nianang
baga nga kilay sa nawong sa usa ka lalaki

dunay mga pagbati nga anaa na sud sa dughan
wala nimo kana gihimo
o giagda nga mosulod dinha
naa na kana
dili na kana mausob
apan pwede kang mopili kon unsay imong buhaton niini

mahimong dili kini nimo pamation
bisan sakit

sama sa akong gugma kanimo
dugay ko rang
gipul-ongan, dugay ko rang gilukat
ang mga gamot
gipauga og gidauban

gihipos nako sa makadyot ang mga abo
apan sa kadugayan
akong gipapalid sa hangin

walay nada kadtong gugmaha
gusto ko niyang patyon.

hisgot sa nangagi

hisgot sa nangagi

si burnay nga nakaapil sa Miss Philippines
sa 1978 nga anak sa insik nga nagcarenderia
sa among balay
patay na diay, na stroke,

ang iyang igsoon nga si dante, nga engineer
pagkahuman sa usa ka tuig
misunod,

malas daw, ingon sa iyang papa nga si Paquito
hilaw nga insik nga gikan pa sa Amoy, China
nanimpalad sa Pilipinas
nga maayong moluto og siopao
og pancit miki

si Benda nga gitaban sa ilang katabang
nagbasol nganong wala mopatoo sa iyang amahan
nagdaot sa kunsomisyon
sa banang kusog managmal
kaniya,

si engkay, milyonarya na sa manila
nakabana og insik nga tigulang
nga tigpayuhot og mga
smuggle sa hongkong


si nang Diosa (Gaudiosa ang tinood niyang ngalan)
maayo lang gihapong molaba
og mga karsones nga maong

si Malou, nga Miss High School, napaangkan
ni Congressman
miagig hikog sa kaulaw, naghilo, apan maayo na lang
gani kay natabang ra
karon atua na sa Washington, nakabana
og amerkano

si Jocelyn na lang ang nabilin sa ilang karenderya
kay si Paquito
namatay sa sakit nga TB
nagkalibang og dugo

ang di nako malimtan niadtong naa pa ko
sa elementarya
nga si Paquito naninghag kanako sa dihang
mihangyo ko nga
mangutang og pansit nga usa ka
orderan para unta
pamahaw

sayo pa kuno kaayo sa buntag
og malas
kon masugdan og utang

tuod man, dimalas jud ang gidangatan

bisan pa sa kahumot ni pretty

bisan pa sa kahumot ni pretty

bisan pa sa kahumot ni pretty
wa jud nako gidulog sa akong katre
bisan pa sa kabugnaw kagabii
kutob ra kos halok, gakos, og hikaphikap

kay hangtod karon
hadlok gihapon kog pulgas.

morning walk

morning walk

diha sa morning walk
ingna ko nga dili ko ganahan og tawo
nga taas ang akong simod
akusahe ko nga recto
wa koy labot ana

paspas ang akong lakaw
daghan kog mga kuyog nga bug-at
kining mga hunahuna
nga lab-as
nanang-at sa abaga
sa akong
utok.

ang akong mga masters og mga idolo sa pagbinalakay

ang akong mga masters og mga idolo sa pagbinalakay

makahiubos baya hunahunaon nga kining akong
mga master og idolo sa pagbinalakay
yano lang kaayog mga pulong

bilib ko kay sa usa ka panghayhay
naplastar ang balak

(nga dugay ko na untang isulat)

og sa usa ka ginhawa
mitubo ang usa ka nindot kaayong
gihay sa silaba

(wa kini nako mabuhat sukad)

kanang mora kog
Ginoo.

ang akong hunahuna

ang akong hunahuna

ang akong hunahuna gusto untang mosulay
og hikap sa imong paa

nga nagbilangkad atubangan nako
ambot og imo ba usang gituyo

apan nagduda sab kos imong plano
basin og

imong gub-on ang balay kong dako nga dugay
nakong gitukod sa akong
kinabuhi

gusto nakong matilawan ang wala pa nako matilawi
sukadsukad sa akong kinabuhi diha sa imong
paa

dapit pa gani sa ubos
didtos tungatunga sa langitnong himaya

hapit ko malipong sa akong mga pangandoy
apan ako na lang gipiyong ang akong mga mata og akong

gihunahuna ang akong mga karaang utang
akong gipalalom

sa korona nga tunok ni kristo diha sa iyang ulo
nga samdan

og uban pang mga butang nga makalilisang
nga nakalaglag sa mga
kalag didto sa
hwerto

nawa ang gana
mibalik ko sa realidad nga ikaw dili angay kanako

akong gikumkom ang akong mga kamot
akong gisulod sa bulsa
akong giwakli ang gahi nga gabara diha sa akong
karsones

akong gikusi, dayon gipahaluna, og dayon ako kang
giingnan og

"sa pay ato? kinsa diay imong ngalan?
asa ka paingon? kinsay imong tuyo?
taga-dis-a diay ka?
naa kay manghod nga babaye?
kinsay imong tatay?
unsay trabaho sa imong nanay?

gusto ka og trabaho?"

hay, hay, hay,
usahay, lagi, buta usab akong matood.

sa baybayon

nangahulog ang pipila
ka dahon
sa punoan sa pitogo

init na ang hangin gikan
sa Sta. Catalina

lubog kaayo ang dagat
sa sayong kabuntagon

kusog kaayo ang ulan
sa miaging gabii

nagbaha na usab sa Diwan
nahinangop ang baba sa bukana

daghan ang moabot
mga siwil, mga binhi, mga sagbot

namantsahan ang dagat
sa lama sa tanang bukidnon

ang taga Suba
nanugsok sa mga pulak

dinhi miturok sa akong hunahuna
ang bag-ong binhi kinabuhi

ang nakita sa uway nga duyan

ang himongaan
mibiya sa makadyot sa iyang mga piso
nga siyam ka buok

milupad sa ibabaw
sa labat nga sementado

mitan-aw sa palibot
og dayon og balik sa ubos
tugdong sa yuta

walo na lang ang iyang piso
nahilom ang nag-iyagak
nga gitulon sa
dakong pahiyom
sa bagtok sa kilid sa kasilyas
nga morag
kadak-a og iring

ang akong mga pulong nga giluwat

wala na ang kabug-aton sa akong mga pulong
mas bug-at pa ang pangagho
wala na ang kaanindot niini
mas angayan pa ang usa ka taghoy
sulayi og hikap ang nawong niini
wala na kini ilong
nagkulang na ang pagpanimhot niini
sa una nalupigan niya ang usa ka iro
apan karon
dili na kini makatultol sa usa ka humot
nga bulak
kon imo gayong pugson ang pagtoo sa akong mga pulong
nan wala na akoy mahimo
kon mokuyog ka kaniya malipay ka kay iya kang
pasakyon
isuroy-suroy ka niya og pakit-on ka sa mga maanindot
nga mga panganod
sa mga maanyag nga mga babaye
sa makalingaw nga mga bangaw
apan pagbantay lang
kay inig-abot na ninyo sa lawod
kalit ka lang niyang
ihulog.
kon kamao kang molangoy
mahimong makatabok ka sa pikas tampi
apan kon dili
sayod ka kon unsa ang imong
dangatan.
busa palihog lang
pagmata
gamita ang imong ikatulong panglantaw
pag-abtik
panghawid
ayaw dayon og tuo sa iyang mga
pasalig.

ang mga saop sa bukid sa tabon sa ikatulong hugna

kanang naa sa tunga
nga ang kalo yellow
mao si taludoy

kanang nagkalo og nito
sa likod anang nagkalo og puti
nga naka-long sleeve og pula
mao si kadio

kanang nagkalo nga binali
nga nagkatawa nga morag
nawong og usa ka meksikano
mao kana si dagundong

sila ang mga boy
ni papa kaniadto
tiglimas sa sapa
kay manguhag uwang, rami
og haloan

nga bisag dunay irong patay
nga galutaw
igo lang iwahing ni papa
kay sigurado siya nga sa ilalom niining
usa ka patay nga dugtang iro
daghang isda ang nabuang
daghang uwang ang nag-uwang

silang tanan
wala'y exempted sa bunal
sa palwa sa lubi
kon masipyat
sa pagbalhin sa kabayo og kabaw
kon ang mga manok
wala mahipos sa kurungan
inig-abot sa oras
sa pag-ampo og pag-orasyon

simbolo sa dipolog

sa usa ka mayor nga insik
ang simbolo sa dipolog
mao ang tulo ka kusgang mga lalaki
nga nag-alsa nianang
balaan nga kawa
nga puno sa tubig nga kanunayng
nag-agas

sa akong tan-aw
dili ba god kini hago?
dili ba kaha kini
simbolo sa usa ka pag-antos
ni Sisyphus?
dili ba kaha kini
mao ang pag-usik-usik
sa tubig
nga unta atong imnon
aron mahupay ang
atong kauhaw?

ang nawong nga gipapas sa paglabay sa panahon

oo, ako kana, kaniadto sa edad nga
24, ang tupad kanako mao ang sekretaryo sa mayor sa jolo
nga si abdulhakim, (dili niya tinood nga ngalan
og dili usab tinood ang iyang posisyon)
moslem, akong amigo, ang iyang bungot morag
sa kanding, kulong ang iyang buhok,
maayo og barog, maayong mogasto,
gani siya ang nagpalit sa ilimnon, sa lechon
nga manok, sa pancit canton nga gikan
pa sa chinlam, sa mga coke og sprite alang
sa mga babaye, sa beer grande alang sa
mga lalaki nga bisita,
ang lalaki nga mistiso diha sa akong likod
minyong dako kabit sa babayeng naa dapit
sa among tuo, namatay sa stroke, dugay na,
(pila na ka tuig ba?) ang babaye nga hilaw og katawa
(dili lang ko magsulti kon ig-unsa)
maoy ika-upat nga pangasaw-on ni abdulhakim,
apan wala sila magdayon,
ako kanang nag-antipara, yapo, bungoton,
naka-stripe og polo shirt,
amigo nilang tanan, wala mangilabot
kon unsay ilang dangatan,
kay para kanako, aduna silay katungod
sa pagpangita sa ilang
tagsa-tagsa ka mga kalipay
mamoral man o maimoral
ila na kana
Dios na ang bahala.

genoveva

i

Bibang kon siya tawgon
sa mga palahubog didto sa Tabon,
ambot og unsay sulod sa iyang
utok nga ang iyang kanunayng
buhaton mao man gayod lamang
ang pagpanilhig sa nataran
nag-atang sa kada dahon
nga mahulog
kay gisungog sa maldito
nga hangin

ii

anak ni karding og karmen si genoveva
ngalan nga haom gayod sa almanake
suma sa pagtoong katoliko
diha sa iyang pagbunyag

ang pari ang nagbuot sa iyang ngalan
wala'y nahimo ang suban-on nga ginikanan

iii

sa pagkalayo gayod sa eskwelahan
mga tulo ka oras nga lakaw labang sa dakong suba
wala na mipadayon si bibang
sa pagtoon

siya na lang ang tigsilhig sa nataran
sa silong sa dakong punoan sa narra og mangga
walay dahon nga dili niya iphon

siya ang tiglung-ag sa sayo sa kaadlawon
tigluto sa isda nga un-unon

siya ang tiglaba sa mga bulingon
didto sa daplin sa suba sa Tabon

siya ang tighinguto og tig-ibot sa uban sa iyang inahan
siya ang tigtagay og tuba sa iyang amahan

siya ang tigsangge sa mga mais
siya ang tiglampaso sa salog sa ilang balay

hangtod sa iyang pagkatigulang
hangtod sa pagkamatay sa iyang amahan nga palahubog
hangtod sa pagkatigulang usab sa iyang inahan nga karon ang trabaho
tigsabod na lang sa mga piso og inaan

namatay ang iyang inahan sa miaging semana
mikuyog ko sa lubong

iv

nag-inosara na lang si bibang
og ang mga bugalbugalon nga mga lalaking sugarol misulay og bisita kaniya
aron hangyoon ang iyang mga kamot
nga karon mga kunot na

nagbaid si bibang sa iyang hait na daan nga sundang
andam og tagana sa mas isog pa niya

v

ang tanan, wala sila masayod, maoy nakapaisog ni bibang
sa pag-atubang sa iyang pag-inosara
wala na ang gugma, wala na ang kanhiay nagpainit sa iyang mga unod
siya na lang og ang bugnaw nga kagabhion
og ang bulan nga nagbantay kaniya
kilid sa iyang bintana

ang gamayng mga tiil sa magbabalak nga babaye

blue nga sapatos
nga gibordahan og silver nga sequins
pink nga medyas
diha sa balilihan sa yuta
nakaugbok
ang mga gagmayng tiil sa usa ka
magbabalak nga babaye
nga hangtod karon
nagduhaduha sa iyang
kaugalingon

mopadayon kaha og dili?

yanong kalipay sa usa ka lalaki nga nahupas na ang gana sa sex

ang magbasa sa bag-ong
Mindanao Observer
lingkod sa bench sa park
tupad sa iyang itom nga iro
nga ginganlag
Ipok.

si Sepa

si sepa na lang ang nagpabilin sa
bukid,
ang iyang tulo ka mga anak nga lalaki
nanimpalad

ang usa nagpabulan sa Pagadian
naminyo usab sa katabang sa iyang
amo nga tag-iya og
gasolinahan

ang ikaduha atua sa Manila
nahimong driver og taxi
naminyo og salesgirl sa
SM

ang ikatulo maoy gikagul-an kaayo ni Sepa
kay mikuyog kini sa usa ka Kalihokan
ginukod sa balaod
sa matag adlaw patyonon
og andam usab
nga mopatay

dako ang luna ni Sepa sa bukid
nga karon iyang gipiyal na lamang sa iyang pag-umangkon
nga babaye nga naminyo og usa
ka inilang kawatan

dili gani matagaan si Sepa bisag usa na lang
ka got sa bulad nga isda sa bato
gikan sa Labason.

ang byuda ni karding

si karding barumbado
kada adlaw nga mahubog
og ang mga anak niyang
mga babaye intawon
kulatado,

namatay si karding sa
edad nga singkwentay dos
wala'y anak nga mihilak

gawas lang sa iyang byuda
nga si Susima
nga miingon nga si karding
tinood palahubog
apan mapinanggaon gayod
gihapon kaniya

milaban
nga si karding sukadsukad
wala mangulata.

Dapitan River Cruise

moabot og duha ka oras
ang pagsubay sa suba gikan
sa tulay paingon sa usa ka
puerto sa Dapitan

igo-igo pod nakong subad
sa pagudpod kaayong panit
sa lechon de leche

daghan kog nakita nga kaniadto
wala lang nako ambata
daghan tag mahisgotan nga
kaniadto gibalewala lang

pagkahuman mibayad tag
tres sientos singkwenta
alang sa nagpakadato nga tag-iya

nong rudy og nang shirley

nong rudy og nang shirley

migikan si nong rudy sa amerika
nabilin si nang shirley
milarga na usab si nang shirley
wala na mibalik si nong rudy
mibalik kalit si nong rudy sa among lungsod
wala pa miabot si nang shirley
miabot si nang shirley apan
nakagikan na si nong rudy sa amerika
naglabay-labay ko sa ilang balay
kilid sa ilang puthaw nga labat nga nag-usob usob
ang mga bulok
sahay pula sahay amarillo usahay puti
usahay asul
nagdaot si nong rudy si amerika
wala makaakatar si nang shirley
namatay si nong rudy sa amerika
nakauli na si nang shirley

balios ang tanan dili mag-abot
tinuyuan, wala magkasinabot

pampagana

adlip sa mangga nga hilaw
gitusno sa ginamos nga mawos

saging nga sab-a nga init pa
gisawsaw sa giahosan nga dayok

daghang pula kaayo nga bisaya nga sili
diha sa aslom kaayo nga suka sa tuba

ingon ana unta ang akong gusto
sa atong panagdulog karong gabhiona.

tak-om og pag-abli

tak-om og pag-abli

kon matak-om na gani ang
baba sa hunahuna
nan, andam na usab nga
mangabre ang
mga ngabil sa kasingkasing

unya sa pag-abli sa mga ngabil
mogawas ang dila sa
pag-amoma og ang mga ngipon sa
pagsabot
mogilak sa kaputi
daw perlas
sa ikapitong lawod sa dagat

dayon maghimo kini sila sa
usa ka tam-is kaayo nga
pahiyom
nga tapokoan unya
sa daghan kaayong
mga sulom

sama adtong pahiyom nga akong gipakita
kanimo
kanhiay sa atong
kabatan-on

karon nga puti na kaayo ang
akong mga buhok
og kum-ot na kaayo ang panit sa akong
agtang og aping
ako na nga gitak-om ang tanan

misulod ko sa
balay sa kahilom
nanambo ko sa bintana sa
kalaay
nagpaabot ko sa pagbuswak
sa saktong
panahon
sa pagpananggi

gibati nako ang kahaw-ang
nianang pakaw
ang kauga nianang
mga lusok sa mais
nga puhon
ibulibod na usab
sa sunod
nga tingtanom

dili ka lang usa

diha sa imong paglingkod nakalambigit ang imong sampot sa tiyan sa lingkoranan wala ba nimo mabati ang kalami sa maong panagtagbo? sa silong sa kahoy nga mangga sa silong sa adlaw nakighiusa ka sa iyang landong og ang landong nakigsabot sa kainit sa adlaw sa imong pagsakay sa kabaw nalipay ang hangin nga mikuyog sa imong buhok ang sungay og ang ikog sa kabaw nagbalanse kanimo kuyog ang iyang upat ka tiil karon nganong naghisgot ka man og kamingaw? sa matag lakat mo, daghan ang mikuyod kanimo sa matag pamati nimo sa kahilom, daghay ang miduyog sa imong awit sa matag tulo sa imong luha, ang tibook kalibotan mihambin niini wala'y tawo nga nag-inosara wala'y tawo nga usa ka isla sumpay gayod kini siya sa pusod sa tubig.

karon pa ko kasabot kon ngano

makalagot gayod hunahunaon ang usa ka amahan kaniadto
gikan sa basakan hubog, bahong tuba, og lapok ang mga tiil,
mosaka sa hagdanan nga dili mamahid
magpabilin og suka sa salog nga giayog lampaso og pasinaw
sa sayong buntag
pula ang mata, bahong igit ang baba, dili na manghilam-os
modayog hagsa sa katre nga puti ang habol og alugnan
maghagok, nakatulog, wala na mangambat kon kinsa ang
naa sa balay,

naghilak ang inahan og ang mga anak nga duha ka lalaki
nagdumot, og ang tula ka mga anak nga babaye nangandoy nga
unta matapos na ang kalibotan,

walay tingog ko manihapon samtang ang lampara kapalongong na
kay wala'y gas
ang sud-an bulad nga tulakhang, ang luto bahaw nga sobra sa pamahaw

pila na ba ka tuig nga siya namatay na og gilubong nga gikalimtan sa dayon,
gipanghimaraot,

apan karon, nahinumduman niya ang iyang tiil nga lapokon og ang iyang baba
nga nanimahong igit, ang iyang hagok nga daghang gitago nga gusto usab niyang hikalimtan,

karon pa ko kasabot kon ngano

naghandom ko og usa ka gamay nga lagkaw didto sa kinailawman sa
bukid nga wala pay nakatultol gawas lamang kanako
didto sa ilalom sa tiyan sa kagabhion diin ako usa na lamang ka gamay
kaayong kigwa

ang akong mahinumduman

mitan-aw kos galaray nga mga kabukiran,

og akong nasayran, usa ako sa mga bukid nga galaray
akong giayog tutok ang mga gabon og akong nasuta nga ako usa ka panganod kaniadto
pagkahuman sa ulan akong nahibaw-an nga ako usa ka patag nga balilihan
sa dihang miawit ang tikarol sa sanga sa banaba, nahinumduman nako nga ako usa ka lam-aw

labaw ako sa akong pagkatawo

sa dihang nangalaya na ang mga dahon sa mais
nahinumdaman nako nga ako usa ka ting-init

dili lang ako ang tawo

hayyy!

animfa guapita

i

kaniadto
giilogan baya ang imong katahom
kadtong imong
buhok nga taas og kulungon
dili kaayo itom
nga may pagkabonon
(o yutan-on)
humok kaayong hikapon
nga morag buhok sa
mais nga anagon

naibog ang daghan
kanamo nga uhaw sa tuba
sa gugma nga gabukal
bisag wala inita

apil na ko sa mga buang
nga naghandom
kanimo

ii

tulo ka bana
upat ka anak
karon magminyo na usab
og laing
biyudo sa amerika
animfa

ang akoa usa pa lang
wala'y anak og
imong gipanabi nga
nagabaan

nahinumduman mo pa
seguro ang atong
ginabuhat kaniadto
didto's apartment
nga giplitihan
sa Malate

pagkalami, pagkakuyaw.
gusto pa kaha natong
balikan ang atong
mga agianan?

pagkahiwi, pagkalapukon.
pagkadanlog, pagkasagbot.

sa usa ka salusalo

mamahimong dalhon ko ang akong lawas
sa imong salusalo
mamahimong usa sa isukad sa imong plato
mao ang akong mga tudlo
og mga tiil
a la hamonada
aron ka lang malipay

mamahimong ang tanan kanako usa na lamang
ka lechon nga ilang pagakuniskunisan
aron lang silang tanan malipay

ayaw lang iapil ang akong
kasingkasing
kay sulabiha na ang pagkapait niini
mas pait pa kini sa usa
ka apdo

ayaw lang pod iapil ang akong kalag
kay bisan pa og ayohon nimo kini
og timpla
pinaagi sa pagbutang sa pipila ka
dahon sa bawing
og sa pagpislat sa pipila ka pula na
kaayong sili nga bisaya
wala gayod kini gihapoy lami
mora kinig usa ka gapas na
lamang
nga bisan unsaon og usap
wala'y kasap
wala ang kahalang, wala ang kananam
asgad na kini kaayo
kay nagamos na kaayo sa kadaghan
nga mga kalapasan

ang mga luha ni exuperio

wala ang pulong nga mikuyog
sa dagayday sa luha ni exuperio
nga misubay sa usa ka kanal sa
iyang aping

akong gitutukan
ang akong nakita mao ang mga buaya
didto sa suba
sa kanhi kabatan-on

gilinyahan ni exuperio ang mga utlanan
diin ang usa kanamo
mao lamang ang makatuntong

kahibalo siyang mopapahawa
sa iyang gitan-aw nga dili angayan
nga mokuyog sa iyang panon

misyaok si exuperio sa kasakit
og nakita nako ang mga buaya
nga kaniya mipang-it

siya ang nagbuhi niini
og siya ang kan-on hangtod sa
kataposan

wa katuyog

i

nagsakay sa gamayng baroto
paingon sa isla sa Dinagat
kay molantaw kang Ecleyo

pagkadagko sa bayod
wala'y haboyhaboy
og wala jud katuyog

ii

pagkaugma sa buntag
midunggo ang gamayng baroto
sa isla

iii

wala na siya didto
ang gipangita sa kahingawa
hagbay rang gilubong
sa batoon nga yuta

iv

naghari ang mga sayop nga pagtoo
ang Diyos nga naghari sa Yuta
ang tanan nga giangkon
ang tanan pobrehon

v

dili na mobalik si Noreen didto
sa isla sa mga singsingan
wala na siya'y balikan
wala na ang katingalahan