niadtong wa pa siya'y tuli

nangabot ang iyang mga
ig-agaw nga tagalog
anak sa igsoon sa iyang papa
nga nagpuyo na sa Manila
namakasyon sa
ilang baryo sa bukid
sa Sinaman

wa siya'y nasabtan
miyaka siya sa kilid sa ilang
balay
nga morag nalibang
naulaw

maoy ilang isora kaniya
nga siya
pisot.

si PEPING

Gipangandoy niya nga
ang iyang iginhawa ang
aso sa bulkan sa Mayon
unya moboto siya
mobugwak og daghang
kalayo
nagbaga nga mga bato
iluwa ang magma
og walaon sa Pilipinas
ang tibook Albay

wa pa niya madawat
nga gibulagan siya sa iyang
uyab nga taga
Legaspi.

kinsa ba'y wala makalabay nianing klaseha sa pagbati?

upaw
nga gahubo
dako og tiyan
butod ang pusod
walay kaligo
nagyaka sa
salog sud
sa balay
nga nag-inosara
naghinuktok
lalom kaayo og
gihunahuna

kanang atong
bation nga
kita tigulang unya
walay pulos

si mama kausa
sa wala pa siya mamatay
nakahisgot
nga aron siya mapuslan
gusto niyang siya
galingon og
himoong
biscuit para sa
mga bata nga
gigutom
nga walay makaon

MAO KINI ANG PAGSULAT SA USA KA BALAK KON IKAW KAIHION NA

daot na seguro ang
akong pantog
siging puno siging kaihion
basin pod gani og kining
akong bato
buslot na sa asgad sa
ginamos og
dayok nga akong ganahan
nga isula sa init kaayong
kan-on
pilit-pilit og humot
nga lami kaayong usapon
duladulaan sa dila
sud sa akong alingagngag

nagsugod na ako ug sulat og
balak kabahin nianang
bag-ong natawo nga bata
nga wala pa moiyak
nga giandaman na sa mananabang
sa iyang palad aron
ibunal sa iyang sampot aron
kini moiyagak og
uha uha uha aron mahibaw-an
nga tawo og buhi kining
bataa nga dili ra ba pod
namo ig-unsa

sa dihang miabot ang akong
pagkakaihion
nga mora bag ang ihi usa ka
earthworm (unsa gani toy binisaya ani
niya) nga gilok kaayong misubay
sa kanal sa akong
lagay ( kon pwede unta oten na lang)
unya gusto na jud nga mogawas
sa tumoy sa akong
(ok akong isulti) ulok
sus ginoo, kaihion na jud ko kaayo
pasayloa kay akong putlon
kang balaka ka
bahala ka og di mahuman
mangihi sa jud ko....

(dagan sa kasilyas og pasirit sa
ihi. AHHHHmen! alleluia! alleluia!)

da human ka lagi.

ning hubo kong hunahuna

ning hubo kong hunahuna
giatubang ko ang dagat
gisugdan ko og pamati ang
iyang kalapdon
unya salomon ko ang iyang
kalawmon
gakson ko ang dagat
tagamtamon ko ang iyang kaasgad
wad-on ko ang akong lawas
diha sa iyang kaanyag
ning hubo kong hunahuna
pangitaon ko ang pusod sa dagat
sudlon ko ang iyang bilahan

ning hubo kong hunahuna
kab-oton ko usab ang langit
hagkan ko ang mga bitoon
angkonon ko ang bulan
diha sa sabakan sa kangitngit
sa akong kagabhion.

tubag ni inting para kang mameng

tubag ni inting para kang mameng

kapoy nag pamati
anang ikaw ang nagsakripisyo
nga kesyo ikaw
ang gidaogdaog
kapoy na ang drama
sakit na kaayo ang akong
dunggan ana
ang akong gustong madungog
nga ikaw milayas na
nga ikaw milupad na
og dili na mobalik
ang akong gusto nga madungog
kanang naghikog ka
unya nadayonan

uwata tits
botete kang dako!

hingos

didto sa akong giadtoan
kagahapon sa dihang misalop
na ang adlaw og
ang pag-uli wala na matuki
kay nangatulog nga ang mga habal-habal
sa kahubog

pagkahuman
sa dihang gitikyop na ang mga bintana
og ila nang gisirad-an ang mga pultahan
og gipamalong na ang
mga suga

nabungog ko sa kahilom sa mga gangis
makabuang ang kamingaw labi na kon
oran-oran makadungog ka
nga dunay pinugngan nga hingoshingos
sa pikas lawak
nga kurtinang nipis ra
ang bongbong.

unggoy

unggoy

kadtong naghinakog ka
namakak nga wala na'y adobong manok
sa ref nga puno kaayog pagkaon
unya gigutom kaayo ang tawong
nanuktok sa imong pultahan
nga nangayo untag pagkaon
imong gibalibaran
kay nahurot na ang bulad
nga palotpot nga alang
sa mga katabang
og ang bahaw imo mang
gilabay kay maayo na lang
kunong ilawog sa imong
baboy

sa dihang nanamin ka
ang imong nawong
nahimong unggoy
nga nanghalab sa saging
nga bisag puno na kaayo ang
apapangig sige lang gihapon
og pangilog og saging alang
unta sa iyang mga kauban
nga wala pa makakaon
unya wala na nimo
nabati nga naa kay
kasingkasing og kon duna man
mora kini kagahi sa tugas
nga gihimong salog sa
inyong balay nga karaan

balik pamati sa Hopelessly Devoted to You ni Olivia Newton John

balik pamati sa Hopelessly Devoted to You ni Olivia Newton John

unang migawas
sa akong utok
ang usa ka orderan
nga mongos
nga gisagulan og
tambok sa
baboy

sunod nakong order
paris sa luto nga puti
og pilitpliti mao
ang inun-onan
nga bulinaw nga
giputos sa dahon
sa saging

dili ni bahin sa
akong pamahaw
diser mosulod sa
akong klase didto
sa ateneo de davao
niadtong 1979

kabahin ni nimo
ikaw ang akong gihunahuna
ikaw nga akong
giingnan nga gihigugma
kita nga dunay mga
damgo nga
wala ra ba poy natuman
bisag usa

may pagkaaslom ra
kaayo ang inun-onan
nalabian sa suka
daghan ra ang iba
anang timplang
sipyat ni Imyat

unya
pait ra pod kaayo
ang mga utok sa
ulong bulinaw
nga akong gitutho
sa kilid sa plato

og ang mongos wala
kaayo maayong pagkalata
sakit sa dila ang gagmayng
mga bato
og ang tuno sa lubi
sa akong paminaw
hangtod karon
medyo may pagkalasaw.

nagkaon ko
samtang nagpunay og
balikbalik ang kanta ni
Olivia nga
Hopelessly Devoted to You
sa jukebox
sayo pa kaayo sa buntag
gipatukar sa usa ka
tigulang nga hubog
wa pa mahuwasi sa
iyang pakyas nga
kinabuhi.

kabahin sa Fly Away ni John Denver

kabahin sa Fly Away ni John Denver

sa una nakong
pagkadungog aning
Fly Away
nahingangha ko
mora kog
buho nga
gitabonan og
yuta
dili sa ingon nga
gusto nakong
mamatay
kay dili ingon ana
ang akong ipasabot
kanang imong
gihunahuna nga
lungon nga
gitabonan na
sa yuta,

ambot ba
mora kog
napuno na

nabati nako ang
balahibo sa
tikarol
og sa dapit na
sa tungatunga
sa kanta
morag gusto na
nakong moambak
sa bintana
sa ikaupat nga
undana sa
akong gitrabahoan
kaniadto
didto sa Batasan

wala na nako
nainom ang
usa ka botelya nga
beer

akong gibilin ang
bayad og
misibat ko
pauli sa akong
apartment

pagkapeste
ikaw man ang
nakauna og
pahawa

hinoon swerte
lang gihapon
wala na gyod
ka nako igkita

sa imong pagka
trayador, mao kana
ang akong gibati
nga mora kog
buho nga gitambakan
sa yuta

nawala ang hangin
nagpabilin ang
akong
gitagoan og wala
madayon nga
pagkaputong.

ayaw pagdahom nga akong palamion ang akong mga balak

ayaw pagdahom nga akong palamion ang akong mga balak

kining akong
gihimo sa matag adlaw nga
pagsulat
mao lamang ang pagtuman
sa akong gibati
kanang gusto lang nakong
masulti ang akong
gustong masulti
masulat ang akong masulat
matag hunahuna
sa matag adlaw
wala na nako lantawa
kon unsay dangatan ugma
damlag
kon makita nimo ang akong
kadangag
sa mga pulong, sa pagpili
sa mga tipasi og mga tahop
sa akong mga antog
sa akong kinabuhi
nga mora kog sugarol
og hantak
nga walay hunahuna
kon modaog ba o
mapildi ang giatiman
mao lamang nga ang
panahon hutdon
aron wala na untay mabilin
nga og mahurot na
pwes mosirit na unta
usab ako sa akong padulngan

ayaw paghandom nga
nagsulat ako kanimo
tatot oi, nagsulat lang ako
alang sa akong kaugalingon
busa unsa bay katuyuan nga
kini palamian pa
ako mismo wala maghandom
og lami
ako nga naanad na nianang
pait
gani naghandom man anang
makalanag
kon dili lang unta ikaulaw ang
pagpakamatay
dugay ko na unta kining
gihimo
apan dili ko baga og nawong
nipis ra ni
nagpakabuhi
nagpakabalaknon
(usahay malibog ko
balag ba god ni?)

kon dili
nan unsa pa ba ang akong
buhaton?
wala, unsa pa bay nabilin?
wa.

samtang ginantang
ginhawa may alagdon
sulatsulat lang gihapon
ikaw nga nagbasa
maoy akong paantoson.

wa koy balikan
wa koy usbon
kon unsa ni
mao na ni

wa baya ko mag-ingon
nga kini mga balak
ang akong ingon, morag
mga balak, mora lang.

bahala ka. tawga nga
binugo ni. Ok ra.

guyod

ang atong mga hunahuna og panaghap
sama sa usa ka lasang
sa mga patay nga kahigalaan,
lisod hisgotan, sakit, kita nga buhing nagpabilin
maghilak og mga buhawi sa
tiil sa bungtod,

apan aron masabtan sa usa ka pagpamati
hisgotan nato ang mga mito og mga
sambingay
sama sa leyon nga gitabangan sa usa ka
bagtok

tungod kay kining mga butanga og mga
sugilanon dili na man manglihok
gipatulo nato sama sa usa ka tubig nga
gikan sa banga nga guba ang sima

midahig kini sa kilid sa katulugon
hinay, morag sakit nga milugdang sa tubig

aron mahisgotan nato ang mga nakatabang
ihan-ay nato ang mga nawong sa mga bayani
si Lapu-lapu nga miihaw og inilang tawo
iyang giguyod ang patay
paingon sa lapyahan sama sa iyang
samdan nga tiil

padulong sa ngitngit, gilubong,
sama kanato dinhi sa atong kangitngit
gustong mahimong bayani
mokilaw og kasakit

kalit nga panghitabo

Lisod baya pagbalik sa mga
nangabuak na, daghang mga dili na
maipon, dili na masibo, duna gyo'y siak
duna'y labaw,
magtagbo man galing
apan dili na magtakdo

unsa bay sayop sa mga tudlo?
nganong nagkurog na ang mga kamot?
wala'y timon ang sakayan
nagtuyok tuyok na man hinoon kita
sa tunga sa dagat
og layo na ang lapyahan sa pikas isla.

malunod ang kalibotan ta
hawid, apan mabiyaan ka gihapon
mag-inosara sa kainit sa adlaw

imong isulat
apan pudpod na ang imong lapis
og ang imong papel basa

ang imong lawas maglaom
sama sa pagpamulak sa usa ka sanga
sa champaca
sama sa bulahan nga nagpakita sa
iyang mga pamukol

ang imong paghandom nangabot
sama sa mga tiki diha sa kisame
nag-away sa usa ka lamok
nga abtik kaayong milupad
tugdong sa imong
kumagko

kalit ang panghitabo
napidyat ang usa ka bagotbot
patay.

pagpaabot

sa silong sa mga kahoy
naglingkod si inday
tupad kaniya ang mga
anino sa kaudtohon
ang mga ginagmay nga
isla sa kahayag
ang mga nanayaw nga
anino sa mga dahon
walay dodong nga gipaabot
si inday
gipaabot niya ang pag-abot
sa kagabhion
aduna siya'y gisaaran
dili si dodong

kondili si nonoy
iyang bag-ong higala nga
taga-Liloy.

( ang larawan gikan ni Inday, apan
ang inday sa balak,
dili si Inday, og ang dodong og nonoy mga
mugna lamang sa hunahuna sa tagsulat)

pagbuhi sa salampati sa kalinaw

sa akong mga kamot
buhian ko na ang
salampati sa kalinaw
luparon niya ang tulo
ka dagkong isla ning
atong nasod
ang mga kadagatan
ang halapad nga
mga patag,

siya usab ang bag-ong
kagawasan

si nena

wala giwalis ni
nena ang iyang saya
ang iyang giwalis
mao ang kurtina
sa iyang lawak
og sa gawas nakita
niya ang asul nga
langit ang mga puti
nga panganod
og nabati niya ang
kahapsay sa hunghong
sa hangin sama sa
awit sa iyang inahan.

ang gitumban

yaka sa yuta, idapion ang imong dalunggan
pamatia ang tingog sa balas
paabota ang mensahe gikan sa lalom
natong kalibotan
pamati, batia
kon unsa ang naa dinha
hunahunaa nga kining mga tingog
adunay ipahibalo kanimo
kon madungog mo na
sultihi sila nga imo usab silang
gihigugma
og niining maong kalambigitan diha
kanimo og kanila
matawo ang bag-ong anak sa kalibotan
ang bag-ong
panglantaw, ang awit sa mga balas
ang pahimangno sa mga bato
ang nagdilaab nga kalayo
sa gugma sa kinatumyan
nga kasingkasing
ning kalibotan nga sige natong
gitumban

SAYANG

dili nako mahakop ang tanan
sayang,

dili nako magakos ang tanang
nakong gihigugma og
higugmaon pa unta kon tagaan
sa saktong panahon
sayang

dili nako masulti ang tanang mga
pulong, gusto ko pa untang
gamiton ang mga pulong
sayang

gusto nakong molupad pa unta
sa halayong dapit
langgam nga walay katagam
sa kalayo sa hangtongan
sayang

dili nako mabasa ang nagdapun-og
pa nga mga libro
ang mga balak nga nangulimpat
diha sa mga dahon
sayang

daghan ang masayang
daghan pa gayod

apan wala masayang ang akong
pagpakabuhi
nabuhat ko gihapon ang angayan
kon buhaton
nagkakuyog ta, nagkapuyo,
nagkahinigugmaa'y bisan
sa hamubong panahon
bisan sa sayop nga kasagaran

dinhi dili ko moingon
nga sayang...

paglimod sa hantonganan

ning lakaw sa kaoodtuhon
mga iro tang gahalhal
sa tumang kauhaw
apan ang tubig sa sapa
itom sa kalubog

sa daplin sa lapokon nga sapa
gisulat nako ang imong ngalan
apan ang taob nagdala og
mga kasag nga mitunob og
mipapas niini

unsang kauhaw kini
unsang kalibog
mga paghandom og
mga kasuko
gipuy-an ta ang kinabuhi
atong gihangop aron unta
molabong
sayop gihapon ang tanan
og walay kausaban

ang kabahin sa akong papa

usahay iya kong padunggan nga
liwat kuno ko ni Tiago
nga bana ni Konsay
og tungod kay wa ko kaila kaayo ni
Tiago nga dugay nang milayas
sa New Sicayab
wala lang pod ko masuko

wa ko nagmind
wa sa akong buot kon naunsa
si Konsay

ang akong kapungtan ni Papa
kanang masuko siya kon magsige kog basa
kay kuno kana tinapulan
basa sa eskwelahan
basa sa balay
unsa na lay trabahong mahimo
kon dili nako hugasan ang plato
og dili lawgana ng mga iro?

miabot sa punto nga mitago ko
misaka ko sa ibabaw sa caimito
aron humanon ang pagbasa kabahin
ni trining og ni peping og sa ilang
paboritiong iro nga si bantay

usahay ang sakit mao ang bunal sa
palwa sa lubi
kon daghan kog rason nganong dili
katugway sa baka og kabaw
agi anang akong mga bag-ong libro
og komiks

apan bisan unsa kasakit ang bunal
mawala ra ang tanan
kon makita ko na si Darna nga
milupad sa mga pahina
sa akong bag-ong komiks


kon unsa ang gusto ni Papa
nakat-unan nakong gili nako gustohon
aron lang pagsupak kaniya
apan adunay mga sakripisyo nga dili
malikayan

alang og alang lang sa pamilya
og dinhi niini karon putlon ko una
ang mga panid sa akong kagahapon

sayod ko nga dili ka interesado
kay wala kay labot apan kon gusto gyod nimong
mahibaw-an
kitaa lang ko sa akong gipuy-an
sultihi ko sa imong ngalan
kay sultihan ko usab ikaw kabahin sa tanan

ang dili sab nako malimtan sa akong mama

kadtong kami lang duha
ang mangaon og special halo-halo
sa Lennies
unya dunay tugon pagkahuman
nga dili na lang magsaba
sa uban nakong igsoon
kay basin og malumos unya
nianang taob sa selos.

ipatik ko ni

ang dili nako malimtan sa akong
lolo kaniadto mao tong
nangayo kog dos pesos para bayad
sa stub sa Red Cross unya
miingon pa jud siya tupad
sa iyang disenwebe anyos niyang
ikaduhang asawa
nga ingnon jud kuno nako ang akong mama
nga pabayran ang
maong kwarta.

alang sa akong uyoan nga hakog

kon gusto nimong
mahapsay ang dakong kakugnan
sa imong kasingkasing
ayaw ipanghakog ang paghatag
nianang gamay nga nataran
sa kalipay